საქართველოს პროსოპოგრაფია

ფაქტები

რეგისტრირებული ფაქტები87112

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 3 იანვარს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების თელავის განყოფილების მიერ სოფელ ყვარელში მდებარე ილია ჭავჭავაძის მამულის ჩაბარების ოქმიდან ირკვევა, რომ მამულის ძველ კარ-მიდამოსთან მდებარეობდა ხის პატარა სამზარეულო და საქათმე. გადაქანებული ნაგებობა ასაღები იყო, რადგან იქაურობას ამახინჯებდა. დოკუმენტს ხელს აწერს თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურობის მიწათა კომისიის ინსტრუქტორი ალ. ციციანოვი.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 3 იანვარს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების თელავის განყოფილების მიერ სოფელ ყვარელში მდებარე ილია ჭავჭავაძის მამულის ჩაბარების ოქმიდან ირკვევა, რომ მამულის მარანი წარმოადგენდა ქვით ნაშენ უზარმაზარ შენობას, რომელსაც გადახურვა არ ჰქონდა. შიგნით ჩრდილოეთის კედლის გაყოლებაზე იყო ორგანყოფილებიანი საწნახელი, დაახლოებით ასი საჟენის სიგრძეზე – ქვევრები. მარნის ჭიშკარი ჩამონგრეული და შესაკეთებელი, სახურავი დასადგმელი, აღმოსავლეთის მხრიდან, წისქვილის არხიდან ნაგებობაში წყალი შემოდიოდა. დოკუმენტს ხელს აწერს თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურობის მიწათა კომისიის ინსტრუქტორი ალ. ციციანოვი.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 3 იანვარს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების თელავის განყოფილების მიერ სოფელ ყვარელში მდებარე ილია ჭავჭავაძის მამულის ჩაბარების ოქმიდან ირკვევა, რომ მამულის ტერიტორიის აღმოსავლეთ ნაწილში, კოშკთან, მდებარეობდა ხის ღობით შემოფარგლული სათბური, საკმაოდ კარგად შემონახული. ეზოს გაყოლებაზე აღმოსავლეთის მხრიდან, ძველი კარ-მოდამოდან გზამდე და სამხრეთის მხრიდან, ეკლესიიდან ეზომდე გადაჭიმული იყო ბოსტანი და ხეხილის ბაღი, ხეხილის 50 ნარგავით. დასავლეთიდან ტერიტორია შემოზღუდული იყო ქვის კედლით, მეორე მხრიდან – გახსნილი. დოკუმენტს ხელს აწერს თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურობის მიწათა კომისიის ინსტრუქტორი ალ. ციციანოვი.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 3 იანვარს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების თელავის განყოფილების მიერ სოფელ ყვარელში მდებარე ილია ჭავჭავაძის მამულის ჩაბარების ოქმიდან ირკვევა, რომ მამული მდებარეობდა სოფელ ყვარლის სამხრეთ ნაწილში მთავარ გზასთან, რომელიც გზატკეცილიდან სოფლისაკენ მიემართებოდა. მამულს მნიშვნელოვანი ადგილმდებარეობა გააჩნდა. ნაგებობების გარშემო აუთვისებელი მიწის სიმრავლე იმის შესაძლებლობას იძლეოდა, რომ მამული სხვადასხვა მიზნისთვის გამოეყენებინათ. მაგალითად შეიძლებოდა სხვადასხვა სამიწათმოქმედო ღონისძიების ჩატარება, ხეხილის გაშენება, ამერიკული ჯიშის ვაზის გამრავლება, მთავარ გზასთან ნაგებობების ჩადგმა და გაქირავება, მათი გამოყენება სავაჭრო დახლებად და სხვ. შეკეთებულ წისქვილს შეიძლებოდა კარგი შემოსავალი მოეტანა წყლის სიუხვისა და ხელსაყრელი ადგილმდებარეობის გამო. ზოგადად, იმ დროისთვის მიტოვებული ტერიტორია საიმედო, გამოცდილი მეპატრონის ხელში და გაუმჯობესების, განახლების პირობებში ადვილად შეიძლებოდა გამხდარიყო შემოსავლის საუკეთესო წყარო. დოკუმენტს ხელს აწერს თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურობის მიწათა კომისიის ინსტრუქტორი ალ. ციციანოვი.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 3 იანვარს ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების თელავის განყოფილების მიერ ყვარელში ილია ჭავჭავაძის მამულის ჩაბარების ოქმის ასლი დედანთან შეადარა თელავის განყოფილების გამგეობის მდივანმა ზაქარია მარკოზაშვილმა.

1912

ტიპი: ღონისძიება

1912 წლის 30 ივლისს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარ გამგეობას თელავის განყოფილების გამგეობამ გაუგზავნა გამგეობის 1912 წლის გასავლის ანგარიში. დოკუმენტის მიხედვით 1912 წელს წერა-კითხვის საზოგადოების თელავის განყოფილების მაღაზიას სესხის სახით მიეცა 250 მანეთი, ილია ზარაფიშვილის საქმეზე მოწვეულ ვექილს გზის ფულად – 30 მანეთი, მთავარ გამგეობას – 1911 წლის შემოსავლის (527 მანეთი) 20 %, კერძოდ, 105 მანეთი და 40 კაპიკი. ილია ჭავჭავაძის წისქვილის შეკეთება 150 მანეთი დაჯდა, თელავის განყოფილების სკოლას მოხმარდა 191 მანეთი და 18 კაპიკი, წვრილმა ხარჯებმა, საკანცელარიო, საფოსტო და სხვ. შეადგინა 35 მანეთი და 35 კაპიკი. სულ 1912 წელს დაიხარჯა 861 მანეთი და 93 კაპიკი. დოკუმენტს ხელს აწერენ თელავის განყოფილების თავმჯდომარის ამხანაგი ალ. ვახვახიშვილი და მდივანი ი. გორდეზიანი.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავამ მსმენელებს გააცნო პროგრამა, რომლითაც მასწავლებლები ხელმძღვანელობდნენ წლის განმავლობაში. ლიტერატურაში წაკითხულ იქნა შემდეგი ნაწარმოებები: „საწყალი ბაბუა“ ცახელის „გრდემლიდან“, ს. ყიფიანის სამი მოთხრობა და „ინდოურის თავგადასავალი“, ლომოურის „ქაჯანა“, „ალი“ და კრებული „მოლაღური“ (შემოკლებით), ეკ. გაბაშვილის „მაგდანას ლურჯა“, „ნინოს დედოფალი“, „საახალწლო სურათი“, ელიაშვილის „აკაკის საჩივარი“.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავამ მოახსენა გამგეობას, რომ თელავის სკოლამ ჩაამთავრა 1911-1912 სასწავლო წელი. მისი დაკვირვებით, წერა-კითხვა ქართულ ენაზე მოსწავლეებმა ნაჩქარევად გაიარეს, შედეგად ბავშვები, მცირე გამონაკლისის გარდა, დამახინჯებულად სწერდნენ. ვართაგავას აზრით, ამის გამოსწორება უკვე სექტემბერშივე ადვილად შეიძლებოდა. თუმცა ამ ხარვეზს დადებითიც მოჰყვა. კერძოდ, რაც ნაკლებად აქცევდნენ ბავშვები ყურადღებას წერას, მით მეტი სერიოზულობით ეკიდებოდნენ კითხვას და მეტს იძენდნენ მასწავლებელთან გასაუბრებით. მაგალითად, ყველა ამბავსა და ლექსს გოგებაშვილის „დედა ენიდან", რომლის 69 გვერდიც მოსწავლეებს უკვე აეთვისებინათ, წინ უძღოდა მათი გასაუბრება მასწავლებელთან.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქშწკგ საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპოლიტე ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. მან მსმენელებს გააცნო პროგრამა, რომლითაც მასწავლებლები ხელმძღვანელობდნენ წლის განმავლობაში.წაიკითხეს შემდეგი ნაწარმოებები: ილია ჭავჭავაძის „სარჩობელაზედ“, „დედა და შვილი“, „სცენები“, „მეფე დიმიტრი თავდადებული“, „განდეგილი“, „აჩრდილი“, „კაკო ყაჩაღი“, „კაცია-ადამიანი“, „ოთარაანთ ქვრივი“, „მგზავრის წერილები“, „მათიკა და გიშერას“ თარგმანი, შმიდტის „სვიის გვირგვინი“, პოლ ბერის „ბუნების ცოდნა“, „ხუმარა სპილოების“ თარგმანი.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავას თქმით, სკოლა მოთავსებული იყო დარია შიუკაშვილის ერთსართულიან სახლში, სასამართლოს ქუჩაზე. იმ დროისათვის სკოლას დაქირავებული ჰქონია სამი ოთახი, მომავალში აპირებდნენ ხუთი ოთახის დაქირავებას. ორი ოთახი დაეთმობოდა განყოფილებებს, ორი ოთახი – მასწავლებლებს, ერთიც – ბავშვებს, იმ დღეებისთვის, როცა გარეთ ვერ შეძლებდნენ გასვლას უამინდობის გამო. სკოლას გააჩნდა ფართო აივანი, ეზო, სამზარეულო, მოსამასახურეების ოთახი და სარდაფი.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავამ მსმენელებს გააცნო პროგრამა, რომლითაც მასწავლებლები ხელმძღვანელობდნენ წლის განმავლობაში. საღვთო სჯულიდან წაკითხულ იქნა – ძველი აღთქმიდან: ქვეყნისა და ადამიანის შექმნა, ადამი და ევა, კაენი და აბელი, ახალი აღთქმიდან: ღვთისმშობლის დაბადება, ტაძრად მიყვანა, ხარება, ქრისტეს დაბადება, მირქმა, ნათლისღება, ქადაგება ქრისტესი, ჯვარცმა, აღდგომა, ამაღლება, სულიწმინდის მოფენა, ჯვართამაღლება, ლოცვებიდან: ლოცვა უფლისა.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავამ მსმენელებს გააცნო პროგრამა, რომლითაც მასწავლებლები ხელმძღვანელობდნენ წლის განმავლობაში. ანგარიშში მოსწავლეებს უსწავლიათ მიმატება, გამოკლება, გამრავლება და გაყოფა ოცის ფარგლებში, ათეულის თვლა, ზომები: ლიტრი, კილო, გირვანქა, ფუტი, საჟენი, არშინი (ახსნა-განმარტების პროცესში მასწავლებელი თვით საგნის ან მისი გამოსახულების დემონსტრირებას ახდენდა). ბავშვებს ასევე უსწავლიათ მანეთის დახურდავება აბაზიანებად, შაურიანებად, უზალთუნებად და კაპეიკიანებად.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავამ ისაუბრა იმ საკითხებზე, რომელთა გადაჭრაც აუცილებელი იყო ახალ სასწავლო წელს. პირველ რიგში, აუცილებლად უნდა მიექციათ ყურადღება კლასში შეგირდების რაოდენობისთვის. ვართაგავას აზრით, 30-ზე მეტი შეგირდი არასგზით არ უნდა ყოფილიყო კლასში. ეს ოცდაათიც ისე განსხვავდებოდა ერთმანეთისგან, რომ წესით თითოეულ მათგანთან ცალკე მეცადინეობა იყო საჭირო. თუმცა მწირი შესაძლებლობების მქონე სკოლისთვის ეს დიდი ფუფუნება იქნებოდა.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავამ ისაუბრა იმ საკითხებზე, რომელთა გადაჭრაც აუცილებელი იყო ახალ სასწავლო წელს. მისი აზრით, სასურველი იყო მხატვრებს დაეხატათ ქართული სოფლის ცხოვრების ამსახველი სურათები (მკა, თესვა, განიავება, ხვნა), თავის ტილოებზე გამოესახათ შრომის იარაღები, ფრინველები, ცხოველები. თელავის სკოლას კი ჰქონდა ცხოველთა სურათები, მაგრამ ისინი არცთუ ზუსტი იყო, ანუ ადგილობრივი ცხვარი და კურდღელი განსხვავდებოდა სხვა კუთხეებში მობინადრე ცხოველთა ამ სახეობებისგან. ამას დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა ბავშვებისთვის.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავამ ისაუბრა იმ საკითხებზე, რომელთა გადაჭრაც აუცილებელი იყო ახალ სასწავლო წელს. მისი აზრით, აუცილებლად უნდა მიექციათ მეტი ყურადღება სიმღერის გაკვეთილებისთვის. ამისათვის სჭირო იყო ფისგარმონიის შეძენა. ბავშვები უნდა მიჩვეოდნენ შრომას, სკოლის ტერიტორიაზე უნდა ჰქონოდათ საკუთარი ბოსტანი, რომელზეც იზრუნებდნენ.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავამ ისაუბრა იმ საკითხებზე, რომელთა გადაჭრაც აუცილებელი იყო ახალ სასწავლო წელს. მისი აზრით, ბავშვების მშობლები მათსავით უსწავლელნი იყვნენ და ამიტომ საჭირო იყო სკოლაში სახალხო კითხვების მოწყობა. ამ მიზნით შეიძლებოდა „волшебный фонарь“-ის შეძენა და რამდენიმე სკოლისთვის რიგრიგობით თხოვება.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავამ ისაუბრა იმ საკითხებზე, რომელთა გადაჭრაც აუცილებელი იყო ახალ სასწავლო წელს. მისი აზრით, ბავშვებისთვის უნდა ესწავლებინათ ადამიანის ანატომია, ფრინველებისა და ცხოველების ჯიშები, სასწავლო და სათამაშო ნივთების, საკვებ-სასმელის ნაირსახეობები. საჭირო იყო აღწერა ყველა იმ სურათის, რომელიც მოცემული იყო „русскйи словарь"-ში.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავამ ისაუბრა იმ საკითხებზე, რომელთა გადაჭრაც აუცილებელი იყო ახალ სასწავლო წელს. მისი აზრით, ქართული სკოლების მასწავლებლებს უნდა ჰქონოდათ ერთობა, უნდა შესძლებოდათ აზრების გაცვლა, თავიანთი ჭირ-ვარამის ერთმანეთისთვის გაზიარება ჟურნალ-გაზეთების საშუალებით თუ სპეციალურ თავყრილობებზე. სპეციფიკური პირობების გამო, რომელშიც ქართული სკოლები იმყოფებოდა, მასწავლებლების ერთობის, მათი გაერთიანების საკითხი დიდ მნიშვნელობას იძენდა.

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. მოხსენებაში ვართაგავამ აღწერა თელავის სკოლის ქონება, რომელშიც შედიოდა: ქალთა სასწავლებლისგან დროებით ნათხოვარი საბავშვო მაგიდა, მასწავლებლებისთვის შეძენილი მეორე მაგიდა, დაფა და სურათების მისაყუდებელი (ორივე შემოწირული), სამრეკლოსგან დროებით ნათხოვარი საანგარიშო, მკავი, გრძელი სკამი, ნაგვის ყუთი, ბავშვების ტანსაცმლის საკიდი (ყველაფერი შემოწირული), შეძენილი წყლის კასრი, ცული და სათლი, სასწავლო ნივთები, წმ. ნინოს ქალთა სასწავლებლის მიერ შემოწირული სურათები (ფრინველთა, ცხოველთა და საღვთო სჯულიდან), შემოწირული წიგნები: გოგებაშვილის „ასპინძის ომი“, გრიმების ზღაპრები, ეკ. გაბაშვილის მოთხრობები, ელიაშვილის „სამშობლო“, „ბუნების სარკე“, ჯეჯილში დაბეჭდილი ზღაპრები, „მშიერი მგელი“ (ხალხური), ანბანი (ორი ქართული ანბანი და ერთი რუსული, მოძრავი).

1912

ტიპი: ავტორობა

1912 წლის 27 სექტემბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება საზოგადოების თელავის განყოფილების სკოლის დათვალიერების შესახებ. ვართაგავამ მოახსენა გამგეობას, რომ თელავის სკოლის მასწავლებლის ჯამაგირი 400 მანეთს შეადგენდა. მისთვის ქირაობდნენ სახლს, მას ამარაგებდნენ შეშითა და ნავთით. ამრიგად, მასწავლებელი უზრუნველყოფილი იყო მატერიალურად.

1912

ტიპი: ღონისძიება

1912 წლის 9 ოქტომბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ თელავის განყოფილების გამგეობას გაუგზავნა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას 27 სექტემბრის მოხსენების ასლი. მოხსნება ვართაგავას მიერ თელავის სკოლის დათვალიერებას ეხებოდა. მთავარმა გამგეობამ სთხოვა თელავის განყოფილების გამგეობას გაეთვალისწინებინა ვართაგავას შენიშვნები და ზომები მიეღო ნაკლოვანებების აღმოსაფხვრელად. დოკუმენტს ხელს აწერენ მთავარი გამგეობის თავმჯდომარე გ. ყაზბეგი და საქმისმწარმოებლი გ. ბურჭულაძე.

1912

ტიპი: ღონისძიება

1912 წლის 9 ოქტომბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარმა გამგეობამ თელავის განყოფილების გამგეობას ამცნო, რომ 1912 წლის 27 სექტემბერს მან მოისმინა გამგეობის წევრ იპ. ვართაგავას მოხსენება თელავის სკოლის დათვალიერების შესახებ. დოკუმენტს ხელს აწერენ მთავარი გამეგობის თავმჯდომარე გ. ყაზბეგი და საქმისმწარმოებელი გ. ბურჭულაძე.

1911

ტიპი: ღონისძიება

1911 წლის 24 ოქტომბერს ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების მთავარ გამგეობას თბილისის გუბერნიის სათავადაზნაურო მიწათა კომისიამ შესთავაზა სოფელ ყვარლის ილიასეული მამულის თავის მფლობელობაში გადასვლა და შემდგომში საზოგადოების თელავის განყოფილებისთვის საექსპლოატაციოდ გადაცემა. დოკუმენტს ხელს აწერენ მიწათა კომისიის თავმჯდომარე დიმიტრი ფავლენიშვილი და საქმისმწარმოებელი ალექსანდრე ყიფშიძე.

1911

ტიპი: ღონისძიება

1911 წლის 24 ოქტომბერს ქ. შ. წ. კ. გ. საზოგადოების მთავარ გამგეობას თბილისის გუბერნიის სათავადაზნაურო მიწათა კომისიამ ამცნო, რომ 1911 წლის 13 ივნისს გამართულ თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურობის საგანგებო სხდომაზე განიხილეს თავადანაზნაურობის მიერ სოფელ ყვარელში მდებარე ი. გ. ჭავჭავაძის მამულის შესყიდვის საკითხი. მამული, რომელიც იმ დროისთვის თბილისის სათავადაზნაურო ბანკს ეკუთვნოდა, შედგებოდა 2715 კვ. საჟენი კარ-მიდამოსაგან და მასთან არსებული 1800 კვ. საჟენი საწისქვილე ადგილისაგან. თავადაზნაურობის კრებამ დაადგინა, ნება დაერთო გუბერნიის თავადაზნაურობის წინამძღოლისთვის შეეძინა აღნიშნული მამული ბანკისგან და გადაეცა ის წერა-კითხვის საზოგადოების თელავის განყოფილებისთვის. დოკუმენტს ხელს აწერენ მიწათა კომისიის თავმჯდომარე დ. ფავლენიშვილი და საქმისმწარმოებელი ალ. ყიფშიძე.

1912

ტიპი: ორგანიზაცია

ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების კავკავის განყოფილების წევრთა სიის თანახმად, რაჟდენ ანდრიას ძე ფიცხელაურმა გადაიხადა 1912 წლის საწევრო 15 მანეთი.