საქართველოს პროსოპოგრაფია

ფაქტები

რეგისტრირებული ფაქტები81763

1919

ტიპი: ავტორობა

1919 წლის 13 ოქტომბრის გაზეთ „ვოლნი გორეცში“ აჰმედ ცალიკოვი უკმაყოფილებას გამოთქვამს იმის გამო, რომ დამოუკიდებლობისთვის მებრძოლ ჩრდილოკავკასიელ მთიელებს არა აქვთ ამიერკავკასიის ორი რესპუბლიკის, საქართველოსა და აზერბაიჯანის რეალური მხარდაჭერა.

1919

ტიპი: ავტორობა

აჰმედ ცალიგოვი იხსენებს ისტორიის მაგალითებს, როცა კავკასიის დიდ იმამთა – ჰამზათის, ყაზი-მოლასა და შამილის ეპოქაში თავისუფლებისათვის მებრძოლ მთიელთა რიგებში ზოგჯერ უცხოელთა რაზმებიც მონაწილეობდნენ და გული სწყდება, რომ დღევანდელ აჯანყებულთა მხარდამხარ არ ჩანან ქართველი და აზერბაიჯანელი ლეგიონერები.

1919

ტიპი: ავტორობა

აჰ. ცალიგოვისთვის განსაკუთრებით გაუგებარია დაღესტნის აჯანყების მიმართ აზერბაიჯანის გულგრილობა, რადგან, თბილისისგან განსხვავებით, ბაქო ძალიან ახლოსაა საომარ მოქმედებათა შუაგულთან, თანაც ათასგვარი ძაფი აკავშირებს მთიელებთან.

1919

ტიპი: ავტორობა

1919 წლის 13 ოქტომბრუს გაზეთ „ვოლნი გორეცის“ ცნობით, გ. კალინსკის მიაჩნდა, რომ „დობროარმიის“ ხელისუფლების რვათვიანი ბატონობის პირობებში ჩრდილოკავკასიელებს ის უფლებებიც ჩამოართვეს, რომლებიც მეფის რუსეთში ნიკოლოზ რომანოვის დროს ჰქონდათ.

1919

ტიპი: ღონისძიება

გ. კალინსკი ეხმიანება ს. დ. საზონოვის – ადმირალ კოლჩაკისა და გენერალ დენიკინის საგანგებო ელჩის – მოხსენებას პარიზში და აღნიშნავს, რომ „დობროარმიის“ წარგზავნილი მოკავშირეებთან მაშინ იწონებს თავს ხალხთა თვითგამორკვევის უფლებების პროექტებით, როცა დაღესტანში დამატებითი ძალები იგზავნება აჯანყების სისხლში ჩასახშობად.

1919

ტიპი: ღონისძიება

პარიზში სერგეი საზონოვის მიერ დეკლარირებული რადიკალური დეცენტრალიზაციის პრინციპი, რომელიც ახალი რუსეთის მშენებლობას უნდა დასდებოდა საფუძვლად, ძირეულად ეწინააღმდეგებოდა „დობროარმიის“ ხელისუფლების რეალურ პოლიტიკას.

1919

ტიპი: ავტორობა

გ. კალინსკის დაღესტანში დაწყებული აჯანყების მიზეზად ის უსამართლობა მიაჩნია, რომლითაც ჩრდილოკავკასიელთა მთელ მხარეებს მართავენ ლიახოვისა და ერდელის მამასახლისები და საკუთარი ხალხის მოღალატე გენერლები – ხალილოვები, მალსაგოვები, ხაბაევები.

1919

ტიპი: ღონისძიება

სექტემბრის ბოლოს მდ. არღუნის ნაპირზე, ბერდაქელთან, აჯანყებულ ჩეჩენთა და უზუნ-ჰაჯის შარიათის მეომრებთან შეტაკებისას დამარცხდა „დობროარმიის“ ნაკრები ძალები გენერალ პოკროვსკის ჯარის მონაწილეობით.

1919

ტიპი: ღონისძიება

სექტემბრის შუა რიცხვებში უზუნ-ჰაჯის წინააღმდეგ გასალაშქრებლად და შატოიზე რეიდის განსახორციელებლად დენიკინელებმა გროზნოსა და შალიში 3100 მეომარს მოუყარეს თავი.

1919

ტიპი: ღონისძიება

1919 წლის 13 ოქტომბერს შალიდან დენიკინელთა დასახმარებლად წამოსულ 400 კაზაკს ძველი ათაღის ჩრდილოეთით თავს დაესხნენ უზუნ-ჰაჯის მხედრები და გროზნოსკენ უკუაქციეს.

1919

ტიპი: ღონისძიება

უზუნ-ჰაჯის შარიათის რეგულარულმა ნაწილებმა და აჯანყებულმა ჩეჩნებმა 16 სექტემბერს ვოზდვიჟენკასთან მოიპოვეს გამარჯვება, ორ დღეში კი შალის მრავალრიცხოვან და ძლიერ გარნიზონზე მიიტანეს იერიში. ჩეჩნებმა 138 კაცი ჩაიგდეს ტყვედ, მათ შორის – აფშერონსკის პოლკის პოლკოვნიკი ივანოვი.

1919

ტიპი: ღონისძიება

სოფელ ანზოროვოში ბეკოვიჩ-ჩერკასკის გაგზავნილ სადამსჯელო ძალებთან გამარჯვების შემდეგ აჯანყებულმა ყაბარდოელებმა ხუტორი დოლინსკი დაიკავეს, რითაც უკვე ნალჩიკს შეუქმნეს საფრთხე. შეშფოთებულ მმართველთა დაჟინებული მოთხოვნით გენერალმა ერდელიმ პლასტუნთა პოლკი მიავლინა ნალჩიკში.

1919

ტიპი: ღონისძიება

„ვოლნი გორეცის“ 1919 წლის N5 აქვეყნებს გენერალ ლაზარევის შტაბში შესულ შეტყობინებებს სხვადასხვა პუნქტში მომხდარი საბრძოლო ოპერაციების შესახებ, რაც კიდევ ერთხელ ცხადყოფს, რომ დაღესტანი და ჩეჩნეთი აჯანყების ცეცხლშია გახვეული, რის მიჩქმალვასაც ასე საგულდაგულოდ ცდილობს დენიკინის ხელისუფლება.

1919

ტიპი: გარდაცვალება

„ვოლნი გორეცის“ 1919 წლის N5 მკითხველს ამცნობს, თუ რა ვითარებაში დაიღუპა უნიჭიერესი მთიელი პოლიტიკოსი ასლანბეკ შერიფოვი: ვოზდვიჟენკასთან (გროზნოს გარეუბანი) აჯანყებულთა გამარჯვების შემდეგ ჩეჩნებს უკუქცეულ თეთრგვარდიელებთან მოუხდათ შეტაკება. მხარში დაჭრილ შერიფოვს ცხენიდან გადმოვარდნისას წელზე შემორტყმული ბომბი აუფეთქდა. ცხედარი შატოიში გადაასვენეს.

1919

ტიპი: ღონისძიება

ევგენი ჟარკოვსკის ანალიტიკური რუბრიკის მე-5 ნაწილიდან ვიგებთ, რომ 1918 წელს მოზდოკის საოლქო ყრილობაზე ყაჩაღობასთან ბრძოლის საკითხი განიხილეს, რაც ინგუში მოსახლეობის განიარაღებას გულისხმობდა. ჩანაფიქრის განხორციელება მისი სირთულიდან გამომდინარე ნიკოლოზ მეფის ხელისუფლებამაც ვერ შეძლო. სოციალისტური ბლოკის მოთხოვნით აღნიშნული საკითხი არ დაამტკიცეს.

1919

ტიპი: ავტორობა

ევგენი ჟარკოვსკის ანალიტიკური რუბრიკის თანახმად, მთელ მოზდოკის რევსაბჭოში მხოლოდ პოლკოვნიკი რიმარი იყო ის ერთადერთი ადამიანი, რომელმაც იცოდა თავისი საქმე, მხოლოდ მისი განყოფილება (სამხედრო) ფუნქციონირებდა გამართულად.

1919

ტიპი: ავტორობა

1919 წლის 13 ოქტომბრის გაზეთ „ვოლნი გორეცში“ დაბეჭდილ ინტერვიუში ჩრდილოკავკასიელთა სახელმწიფოებრივ დამოუკიდებლობაზე აზრს გამოთქვამს ორი რესპონდენტი: გაჯი ქერიმ სანიევი – აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი სოციალისტთა ფრაქციიდან (პარტია „ჰუმეთი“) და ჰაიდარ ბამატი – მთიელთა რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა მინისტრი და მთიელთა დელეგაციის წევრი ვერსალის კონფერენციაზე.

1919

ტიპი: ავტორობა

1919 წლის 13 ოქტომბრის გაზეთ „ვოლნი გორეცის“ ცნობით, გ. სანიევმა კავკასიელ მთიელთა სახელმწიფოებრივ დამოუკიდებლობაზე საუბრისას ინტერვიუში განაცხადა, რომ ვიდრე ჩეჩნეთსა და დაღესტანზე იმამ შამილის გავლენა ვრცელდებოდა, მთიელებს დამოუკიდებელი ცხოვრება და საკუთარი პრიმიტიული სახელმწიფოებრიობა ჰქონდათ, რასაც გენერალმა ბარიატინსკიმ ბოლო მოუღო.

1919

ტიპი: ავტორობა

1919 წლის 13 ოქტომბრის გაზეთ „ვოლნი გორეცში“ აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი გაჯი სანიევი აცხადებს, რომ ჩრდილოკავკასიელთა განმათავისუფლებელ ბრძოლაში საქართველო და აზერბაიჯანი უმოქმედო მაყურებლებად არ უნდა დარჩნენ, რადგან მთიელთა დამარცხება მათ თავისუფლებასაც დიდ საფრთხეს უქმნის.

1919

ტიპი: ავტორობა

1919 წლის 13 ოქტომბრის გაზეთ „ვოლნი გორეცთან“ ინტერვიუში აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პარლამენტის სოციალისტური ფრაქციის წევრმა გაჯი სანიევმა განაცხადა, რომ ჩრდილოკავკასიელ მთიელებს ყველა პირობა ჰქონდათ დამოუკიდებელი სახელმწიფოს შესაქმნელად.

1919

ტიპი: ავტორობა

გაზეთთან ინტერვიუში ჰაიდარ ბამატმა განაცხადა, რომ პარიზიდან კავკასიაში დაბრუნდა ვერსალის კონფერენციის მთიელ დელეგატთა ნაწილთან ერთად, რათა ხალხისთვის გაეცნოთ მუშაობის შედეგები, აეხსნათ, თუ რა ვითარება იყო კონფერენციაზე მთიელთა დამოუკიდებლობის საკითხთან დაკავშირებით. ამასთან, საჭირო იყო ადგილზე გასცნობოდნენ შეცვლილ ვითარებას.

1919

ტიპი: ავტორობა

ჰაიდარ ბამატს მიაჩნია, რომ მთიელთა დელეგაციამ მოახერხა ვერსალის კონფერენციაზე კავკასიის მოვლენები საერთაშორისო საზოგადოების ყურადღების საგნად ექცია. 

1919

ტიპი: ავტორობა

1919 წლის 14 ოქტომბრის გაზეთ „საქართველოს რესპუბლიკის“ ცნობით, სტატისტიკის განყოფილების გამგე მ. ნ. მანდელაშვილი სატარიფო პალატის სხდომაზე სიტყვით გამოვიდა მუშათა კლასის ცხოვრების გასაუმჯობესებლად საჭირო ზომების მიღების შესახებ.

1919

ტიპი: ავტორობა

1919 წლის 14 ოქტომბრის შუა რიცხვებში საქართველოს რესპუბლიკის თავმჯდომარემ, ნოე ჟორდანიამ ქუთაისში დაარსებული საზოგადოება „შევარდენისგან“ თანადგომის დეპეშა მიიღო. „შევარდენი“ მიზნად ისახავდა აღეზარდა „ჯანით საღი და სულით ძმური თაობა“.

1919

ტიპი: ავტორობა

1919 წლის 14 ოქტომბერს ჯავის უმაღლესი პირველდაწყებითი სასწავლებლის ხელმძღვანელებს მისწერეს, რომ თუ ჯავის სასწავლებელში მშობლიურ (ოსურ) ენაზე სწავლა შეუძლებელი იყო, მაშინ სახელმწიფო ენაზე უნდა ეწარმოებინათ სასწავლო პროცესი, რადგან სახელმწიფო ენა სავალდებულო იყო. ხელს აწერენ გიორგი ალმასხანის ძე ჭუმბურიძე და საქმისმწარმოებელი კონსტანტინე ილიას ძე აბაშიძე.